دیاستما را اگر چه نمی توان بیماری دندانی دانست، اما ممکن است به لحاظ زیبایی، طرح لبخند فرد را تحت تاثیر قرار دهد. دیاستما در واقع فاصله بین دو دندان است که در برخی افراد دیده می شود. فاصله بین دندان ها یا دیاستما دندان در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. فاصله بین دو دندان جلویی فک فوقانی از شایعترین نوع دیاستما است. دلایل مختلفی ممکن است در در ایجاد این شکاف تاثیر گذار باشند، به عنوان مثال این می تواند یک مشکل ژنتیکی مربوط به سایز و اندازه دندان ها و استخوان‌های فک باشد یا به دلیل رفتارها و عادت های نادرست در طول زمان ایجاد شده باشد.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: دندان پرمولر کدام است
اگر چه شکاف بین دندان ها باعث می شود تا مسواک زدن و به کار بردن نخ دندان با سهولت بیشتری انجام شده و فاصله بین دندان ها با راحتی بیشتر تمیز شود، اما این می‌تواند زیبایی فرد را به خصوص هنگام صحبت کردن و خندیدن تحت تاثیر قرار دهد. از همین رو بسیاری افراد به دنبال اصلاح این مشکل هستند، اما چه درمان هایی می توانند به بهبود این شرایط کمک کنند؟ برای یافتن پاسخ این سوال بهتر است با ادامه مقاله زیر همراه باشید تا تا به زوایای این موضوع بیشتر پرداخته و ببینیم در علم دندانپزشکی زیبایی چه راهکارهایی برای آن ارائه شده است.
فهرست مطالب
- دیاستما چیست؟
- چه عواملی در ایجاد دیاستما تاثیر گذار هستند؟
- علائم دیاستما چیست؟
- علل دیاستما چیست؟
- روش های تشخیص دیاستما چیست؟
- درمان دیاستما چگونه انجام می شود؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
دیاستما چیست؟
همانطور که ذکر شد دیاستما به شکاف بین دندان ها گفته می شود. این فاصله معمولاً سلامت دهان و دندان را تحت تاثیر قرار نمی دهد، اما در موارد اندک می تواند علائم بیماری لثه مانند پریودنتیت باشد. این یک بیماری است که با التهاب، قرمزی، تورم و خونریزی لثه همراه است و در موارد حاد می تواند با از دست دادن دندان و ایجاد فاصله بین دندان ها همراه باشد.
درباره درمان التهاب لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی بیشتر بخوانید.
فاصله بین دندان ها به لحاظ زیبایی، برای افراد آزاردهنده بوده و حتی ممکن است باعث اعتماد به نفس آنها هنگام صحبت و برخورد با دیگران شود. لبخند زیبا یکی از فاکتورهای افزایش اعتماد به نفس در زندگی شخصی و مراودات اجتماعی است و با اصلاح و زیباسازی دندان ها، می توان طرح اصلاح لبخند را با موفقیت بیشتری همراه کرد.
چه عواملی در ایجاد دیاستما تاثیر گذار هستند؟
عوامل زیر در ایجاد دیاستما دندان نقش بیشتری دارند:
- شکاف بین دندان ها می تواند یک مشکل مادرزادی باشد. وجود یک بیماری ارثی در خانواده ها می تواند باعث از بین رفتن، کوچک شدن دندان ها و ایجاد فاصله بین آن ها شود.
- عادات غلط مانند فشار دادن زبان روی دندان های جلویی هنگام قورت دادن آب دهان عامل مهم دیگری است.
- بیماری های پیشرفته لثه که با عفونت استخوان فک همراه هستند، می توانند به دیاستما یا لق شدن دندان ها منجر شوند.
علائم دیاستما چیست؟
هنگامی که فاصله در دندان های پایین ایجاد می شود ، از آن به عنوان دیاستم مندیبلار mandibular یاد می شود. به فضای بین دو دندان فوقانی یا دو دندان تحتانی مرکزی (دو دندان جلویی) خط میانی دیاستما گفته می شود. وجود فاصله بین دو دندان ثنایای فک بالا (فوقانی) را دیاستمای خط میانی فک بالا MMD می نامند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله قیمت فضا نگهدارنده دندان کودک را بخوانید.
طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۱ در ژورنال انجمن دندانپزشکی آمریکا JADA منتشر شد، شیوع بسیار گسترده ای از MMD وجود دارد. این گزارش نشان داد که بین ۱٫۶ تا ۲۵٫۴ درصد بزرگسالان از گروه های سنی و جمعیت های مختلف دارای MMD هستند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عاج دندان چیست را بخوانید. این گزارش همچنین شیوع بیشتر MMD را در میان آمریکایی های آفریقایی تبار در مقایسه با سفید پوستان، آسیایی ها و اسپانیاییها کشف کردند.
MMD در کودکان رشد طبیعی محسوب می شود و نیازی به درمان ندارد. در واقع ، طبق گزارشی در سال ۲۰۱۳ که توسط مجله POJ Dental and Oral Care منتشر شده است، دیاستم های خط میانی تقریباً در ۹۸ درصد کودکان ۶ ساله ، ۴۹ درصد کودکان ۱۱ ساله و ۷ درصد افراد ۱۲-۱۸ ساله رخ می دهد. بنابراین، با افزایش سن کودک ، بروز MMD کاهش می یابد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کامپوزیت دندان های جلو آمده را بخوانید.
علل دیاستما چیست؟
بروز دیاستما علل مختلفی دارد. عوامل مؤثر در ایجاد دیاستما این عبارتند از:
- دندان ها به نسبت اندازه فک پایین (استخوان فک پایین) یا استخوان فک بالا بسیار کوچک هستند و منجر به ایجاد فاصله بین دندان ها می شوند.
- فک پایین بزرگ است و در نتیجه باعث ترازبندی نامناسب دندانها می شود. زیرا فضای زیادی وجود دارد و باعث ایجاد فاصله می شود.
- عوامل وراثتی هم می تواند عاملی برای بروز دیاستما شوند. از آنجا که اندازه دندان ها و استخوان های فک فرد تحت تأثیر ژنتیک است می تواند در بروز این مسئله دخیل باشد.
- رشد بیش از حد فرنوم (پوست بین لب بالا و دندانهای جلویی) که می تواند باعث ایجاد فاصله (دیاستما) بین دو دندان جلویی شود.
- پریودنتیت (بیماری شدید لثه ناشی از عدم رعایت بهداشت دندان) می تواند منجر به تحلیل رفتن استخوان در فک شود. در نتیجه از دست دادن استخوان باعث می شود دندان ها جابجا شوند و فاصله ایجاد کنند. توجه داشته باشید ، علائم پریودنتیت شامل قرمزی ، تورم ، خونریزی لثه ، لق شدن دندان و از دست دادن استخوان است.
- پِگ لترال Peg lateral وضعیتی است که در آن دندان ثنایای دوم (دندان های واقع در کنار دو دندان جلویی) به طور نامناسب رشد می کنند. دندان معیوب بسیار کوچک و نوک تیز است و باعث ایجاد فاصله در هر دو طرف می شود. توجه داشته باشید ، یک پِگ لترال را می توان با روکش، کامپوزیت و یا ایمپلنت اصلاح کرد.
- مکیدن شست که معمولاً باعث ایجاد دیاستم خط میانی (فاصله بین دو دندان مرکزی بالا یا پایین) می شود.
- بازی با زبان و فشار دادن آن در بین دو دندان ( اغلب مابین دو دندان جلوی فک پایین) دیاستم می شود.
نکته: عادت به مکیدن شست و فشار زبان می تواند برای جلوگیری از بروز دیاستما اصلاح شود.
روش های تشخیص دیاستما چیست؟
تشخیص دیاستما توسط دندانپزشکی انجام می شود که معاینه دهان و دندان را انجام می دهد. بخاطر داشته باشید که کودکان معمولاً در دندانهای خود فاصله هایی دارند که نیازی به درمان ندارند. این فاصله ها با رشد کودک و رویش دندان های دائمی برطرف می شوند. دندان های بزرگسال بزرگتر هستند و غالباً به طور طبیعی فضاها را پر می کنند. اما اگر بعد از رویش دندان های دائمی فاصله ای ایجاد شود ، باید با دندانپزشک مشورت شود.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: علت حساسیت و درد دندان پر شده چیست؟
درمان این عارضه می تواند عزت نفس فرد را افزایش دهد و به بهبود کیفیت کلی زندگی بسیاری از افراد کمک کند. در حقیقت ، یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ۵۰ درصد از جوانانی که اصلاح دیاستم خط میانی را انجام داده اند گزارش داده اند که این کار کیفیت زندگی آنها را به طرز چشمگیری بهبود داده است.
رفع فضاهای بین دندان ها نه تنها می تواند تصویر شخصی فرد را بهبود بخشد ، بلکه می تواند عملکرد طبیعی دندان ها را نیز بازگرداند. هر نوع فضایی می تواند باعث عدم تراز دندانها شود. ممکن است مشکلات گاز گرفتن و جویدن ایجاد شود. این موضوع می تواند توانایی فرد در خوردن و هضم مناسب غذا را مختل کند و بر سلامت کلی شما تأثیر بگذارد. با پر کردن فاصله بین دندان ها ، ساختار مناسب دهان بازیابی می شود
درمان دیاستما چگونه انجام می شود؟
لازم به ذکر است که فاصله بین دندان ها، گاهی اوقات به مرور زمان و خود به خود، از بین رفته و دندان ها به درستی کنار هم قرار می گیرند. و در مواردی نظیر وجود فرنوم باکال چسبنده و یا به علت وجود دندان نهفته اضافی، ابتدا باید نسبت به برطرف کردن علت عارضه با انجام جراحی اقدام کرد. این ممکن است با انجام ارتودنسی پیگیری شود و در برخی مواقع نیز نیاز به استفاده از روش های ترمیمی مانند ایمپلنت دندان خواهد بود. در کل اقدامات درمانی برای دیاستما دندان به شرح زیر است:
- باندینگ
روش ترمیمی که برای اصلاح طرح لبخند و بهبود دیاستما دندان ها، مورد استفاده قرار می گیرد، باندینگ است. در باندینگ دندان ها، از رزین کامپوزیت برای سطح روی دندان ها استفاده شده و فاصله بین دندان ها به این شکل بسته می شود. جهت انجام باندینگ باید دندانپزشک متبحر، رنگ رزین کامپوزیت را مطابق و سازگار با دندان های فرد انتخاب کرده، سپس به میزان لازم و بسیار ظریف از سطح روی دو دندانی که قرار است فاصله بین آن ها پر شود، تراشیده و سطح دندان ها را برای قرار دادن رزین کامپوزیت، آماده سازد.
فرم کامپوزیت این اجازه را به دندانپزشک می دهد تا به خوبی آن را روی دندان ها فرم داده و فاصله بین دندانی را به طور کامل پر کرده تا در نهایت دو دندان به درستی کنار هم قرار گیرند. به این شکل فرد لبخند زیباتری خواهد داشت و مشکلات ناشی از دیاستما دندان برطرف می شوند.
- ونیر دندان
روش دیگری که می توان برای رفع دیاستما دندان انتخاب کرد، کامپوزیت ونیر است. بسته به تشخیص دندانپزشک، لایه ای از مینای دندان برداشته شده و لایه و روکش ونیر به جای آن قرار می گیرد. در این حالت به طور کلی فاصله بین دندان ها برطرف شده و در نهایت ونیر لایه بسیار زیبایی روی دندان ها ایجاد می کند. این یکی از بهترین روش های ترمیم دندانی محسوب می شود.
- فرنکتومی
در صورتی که فاصله بین دندان ها به دلیل فرنوم بزرگ در لب به وجود آمده باشد، با انجام فرنکتومی می توان نسبت به رفع بافت ایجاد شده در فرنوم لب، اقدام کرد تا فاصله بین دندان ها کمتر شده و ظاهر آن ها بهبود یابد. معمولا در سنین بالاتر، استفاده از این روش چندان کارآمد نبوده یا حداقل به تنهایی کارآمد نخواهد بود و لازم است که در کنار آن از سایر روش ها نیز استفاده شود.
نمونه هایی از گزینه های درمان دیاستما عبارتند از:
۱– بریس Braces
از ارتودنسی می توان برای حرکت دادن دندان ها و در نهایت بستن فاصله ها استفاده کرد. بریس های ارتودنسی معمولاً برای فاصله های زیاد استفاده می شوند. بریس ها تنها زمانی قابل استفاده هستند که تمام دندان های دائمی فرد رویش کرده باشند.
۲–بریس نامرئی
بریس های نامرئی که یک نوع آن نایت گارد است، یک گزینه درمانی برای کسانی است که نمی خواهند بریس ها قابل مشاهده باشند. آنها یک گزینه درمانی برای کسانی هستند که دارای فاصله خفیف تا متوسط هستند. بریس های نامرئی قابل برداشتن و گذاشتن هستند ، بنابراین گزینه خوبی برای افرادی هستند که بیشتر در انظار عموم قرار دارند (مانند سخنرانان حرفه ای، بازیگران، مدل ها یا موارد دیگر). البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آنچه که باید درباره ارتودنسی و کرونا بدانید را بخوانید.
۳– تراز کننده های شفاف home clear aligners
تراز کننده های شفاف در خانه، نسخه ارزان تری از بریس های نامرئی است که برای بستن فاصله های کوچک بین دندان ها استفاده شده است. تراز کننده های شفاف نسبت به بریس های فلزی از قیمت کمتر، راحتی و زیبایی بیشتری برخوردار هستند. اما در مورد ایمنی تراز کننده های واضح در خانه بحث وجود دارد ، خصوصاً در مواردی که با یک متخصص ارتودنسی مشورت نمی شود ، زیرا آنها می توانند در برخی موارد عوارض شدیدی ایجاد کنند (مانند شخصی که بیماری پریودنتال دارد). بخاطر داشته باشید که مطالعات بسیار کمی در مورد ایمنی یا اثربخشی ترازهای شفاف در خانه منتشر شده است.
۴– لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی
لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی دو روش برای درمان دیاستما هستند. لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی شامل لایه ای از مواد (مانند پرسلن یا مواد کامپوزیتی) است که روی دندان قرار گرفته است. ماده ترکیبی ماده ای است که از دو یا چند ماده با خصوصیات شیمیایی قابل توجهی متفاوت ساخته شده است. وقتی این مواد ترکیب می شوند ، سخت می شوند و ماده ای سخت مانند دندان می شوند. لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی بهتر است فقط برای بسته شدن یک یا دو فاصله استفاده شود.
- درباره مسواک هوشمند چیست؟ بیشتر بخوانید.
ممکن است از لمینت سرامیکی برای پر کردن فاصله های کوچک بین دندان ها استفاده شود، دندانپزشک لمینت سرامیکی (پوشش دندان) را بزرگتر از دندان درست می کند ، بنابراین بخش اضافی فضا را پر می کند. برای تهیه لمینت سرامیکی به طور معمول دو یا چند جلسه درمانی لازم است. ویزیت نخست شامل کارهای مقدماتی دندانپزشک برای ساخت لمینت سرامیکی است و ویزیت نهایی لازم است تا دندانپزشک پس از درست شدن لمینت سرامیکی در لابراتوار ، آن را روی دندان ها نصب کند.
لمینت کامپوزیتی شامل یک ماده مصنوعی ساخته شده توسط دندانپزشک است که روی دندان قرار می گیرد. این روش معمولاً به جلسه دوم احتیاج ندارد، زیرا دندانپزشک کامپوزیت را در هنگام مراجعه فرد به مطب روی دندان گذاشته و به آن شکل و حالت مناسبی می دهد. هنگامی که کل دندان های مورد نظر توسط مواد کامپوزیتی پوشانده شود ، به آن لمینت کامپوزیتی گفته می شود. در هر دو حالت ، معمولاً فقط یک بار مراجعه برای انجام این کار لازم است ، زیرا لابراتوار در ساخت آن نقشی ندارد.
لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی دو روش بسیار مناسب برای درمان دیاستما هستند و دندانپزشکان آن را بیشتر از سایر روش ها توصیه می کنند.
۵– روکش و بریج
از روکش یا بریج ممکن است به عنوان گزینه ای برای پر کردن فضاهای بزرگ و یا هنگامی که دندان مجاور فاصله ترک خورده ، خرد شده یا آسیب دیده باشد ، استفاده شود. در صورت کمبود دندان ممکن است از بریج های دندانی استفاده شود. روکش ها یا بریج ها می توانند به بهبود عملکرد دندان هنگام گاز زدن و جویدن کمک کنند.
لازم به ذکر است، اقدامات پریودنتال در برخی موارد ارتودنسی یا درمان ترمیمی (مانند روکش یا لمینت) به تنهایی مشکلی را برطرف نمی کند ، اما انجام اقدامات پریودنتال (مانند جرم گیری ، جراحی یا سایر درمان های لثه) ممکن است لازم باشد.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دیاستما آشنا شدید. همچنین از عوامل تاثیر گذار در آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
شکاف دندان می‌تواند به روش‌های مختلفی ظاهر شود. فشار دادن زبان یا مکیدن شست که هر دو اغلب در کودکان اتفاق می‌افتد، یک عادت معمول برای ایجاد شکاف دندان است. افرادی که با فشار دادن زبان روی دندانهای خود غذا را قورت می‌دهند، ممکن است به‌مرورزمان دچار شکاف در دندانهای خود شوند. کودکی که از پستانک استفاده می‌کند و عادت به مکیدن انگشت شست خود دارد، ممکن است در معرض خطر ایجاد شکاف در دندانها باشد که می‌تواند عواقب طولانی‌مدتی بر سلامت دندان‌هایش داشته باشد. حتی اگر دندانهای شیری شما سالم باشند، در صورت از دست دادن آنها ممکن است شکاف ایجاد شود.
برای کسانی که به دنبال درمان دیاستما هستند، چشم انداز مثبت است. بسیاری از روش ها می توانند با موفقیت یک فاصله را از بین ببرند. علاوه بر این، درمان بیماری لثه می تواند سلامت استخوان ها را بازگرداند و التهاب را متوقف کند.
برخی از دیاستم ها قابل پیشگیری نیستند. اما راه هایی برای کاهش خطر ایجاد فاصله وجود دارد. این شامل کمک به کودکان شما برای ترک عادت مکیدن شست، یادگیری رفلکس های صحیح بلع و رعایت بهداشت دهان و دندان می شود. مطمئن شوید که به طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و سالی دو بار برای تمیز کردن و معاینه دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.
