پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که مینای دندان توسط باکتری‌ها با تولید اسید، آسیب می‌بیند. بهداشت نامناسب دهان، مصرف غذاهای شیرین یا اسیدی و میان وعده‌های مکرر در کنار خشکی دهان میتواند در پوسیدگی نقش داشته باشد. روشهای درمان شامل پرکردن دندان، روکش، عصب کشی کانال ریشه و در موارد شدید کشیدن دندان است. بهترین راه پیشگیری نیز مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و معاینه دندانپزشکی است. پوسیدگی بخش های سطحی تر دندان مانند تاج، همیشه جزء شایع ترین شکایات دندانپزشکی است و اغلب افراد با این نوع خرابی روبرو هستند. اما برخی افراد ممکن است بیشتر مستعد خرابی و پوسیدگی ریشه های دندانی باشند که در زیر خط لثه واقع شده اند. این نوع پوسیدگی های دندانی علائم چندان مشخصی ندارند و اغلب زمانی رخ می دهند که تاج هیچ آسیبی ندیده و علائم خرابی ندارد. در این صفحه با خرابی ریشه ها و روش درمان آن بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
- پوسیدگی دندان چیست؟
- علت پوسیدگی و خرابی ریشه ها چیست؟
- نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان چیست؟
- دلایل پوسیدگی ریشه و تحلیل لثه چیست؟
- چرا افراد مسن بیشتر با پوسیده شده ریشه ها روبرو می شوند؟
- عوارض پوسیده شدن ریشه های دندانی چیست؟
- معرفی روش های درمان پوسیدگی ریشه و عقب رفتن لثه
- آیا برای ترمیم پوسیدگی ریشه دندان نیاز به عصب کشی داریم؟
- چگونه از پوسیدگی ریشه دندان جلوگیری کنیم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان به انگلیسی tooth decay از آن دست مشکلات دندانی است که میتواند فارغ از هر سن، جنسیت و شرایط جسمانی بروز پیدا کند. این مشکل که با عنوان خرابی دندان نیز شناخته میشود، در بیشتر مواقع با درد و عفونت همراه است و اگر مورد توجه قرار نگیرد، اصول بهداشتی دهان و دندان به خوبی انجام نشود و همین‌طور، پروسه درمانی صورت نگیرد، به‌مرور زمان شدت بیشتری می‌یابد و به لایه‌های عمیق‌تری از دندان‌ها نفوذ پیدا می‌کند.
به همین دلیل معمولا درد دندان و همین‌طور عفونت، با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کند و در صورت شدیدتر شدن هم در نهایت به از دست دادن دندان منجر خواهد شد. به‌طور کلی پوسیدگی و خرابی دندان‌ها از وجود باکتری‌هایی ناشی میشود که در دهان وجود دارند و با تولید اسید، مینا و سطح دندان را مورد حمله قرار میدهند. به همین دلیل حفره‌های ناشی از این معضل روی دندان شکل می‌گیرند.
علت پوسیدگی و خرابی ریشه ها چیست؟
این فرآیند با گذشت زمان و کم کم اتفاق می‌افتد. پوسیدگی در اصل با لایه‌ای چسبناک به نام پلاک شروع میشود که وقتی باکتری‌های موجود در دهان شما از قند و نشاسته باقی مانده از غذاهایی که می‌خورید تغذیه میکنند، روی دندان‌ها ایجاد میشود.پلاک دندان ابتدا نرم و لزج است و با مسواک زدن برداشته می شود اما اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود همین پلاک می تواند به جرم سفت و سختی تبدیل شود که اسید و باکتری های موجود در آن می توانند سطح مینای دندان شما را از بین ببرند.
با فعالیت باکتری ها و وجود اسید سوراخ‌های ریزی روی مینا ایجاد میشود و باکتری‌ها میتوانند مسیر خود را به سمت سوراخ‌ها باز کند تا به لایه عاج دندان شما برسند. اگر این باکتری متوقف نشود، حتی می تواند به مرکز دندان شما، جایی که عصب در آن قرار دارد، راه پیدا کند. به طور کلی، پوسیدگی دندان بیشتر در دندان‌های عقب شما رخ می‌دهد، زیرا تمیز نگه داشتن آنها سخت‌تر است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که پوسیدگی ریشه دندان دو برابر سریع‌تر از پوسیدگی های روی سطوح دیگر دندان‌ها ایجاد میشود اگر باکتری ها راهی برای نفوذ به زیر خط لثه و ریشه پیدا کنند.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی‌های اولیه دندان، هیچ گونه علائم خاصی از خود بروز نمی‌دهند و تنها زمانی از وجودشان باخبر می‌شوید که پیشرفت کرده‌اند و درد دندان و یا حساسیت‌هایی به طعم‌های شیرین یا گرما و سرما از خود نشان میدهند. در صورتی‌که دندان، عفونی شود نیز آبسه و چرک دیده میشود که با علائمی همچون درد، تورم صورت و یا تب بروز پیدا میکنند.
۱. چه دندان دردی نشانه پوسیدگی دندان است؟
معمولا پوسیدگی دندان با تیر کشیدن دندان‌ها و علائم دندان درد همراه است. این درد میتواند در زمان خوردن غذاهای مختلف شدت بیشتری نیز پیدا کنند. البته تیر کشیدن، دلیل قطعی خرابی دندان نیست، اما یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آن به حساب می‌آید. بنابراین بهتر است که به محض تجربه تیر کشیدن دندان‌ها با مشاوره تلفن دندانپزشکی خیالتان را کنید.
۲. بوی بد دهان نشانه پوسیدگی دندان است؟
وجود بوی بد دهان میتواند ناشی از علائم مختلفی باشد از جمله مصرف موادی همچون سیر و پیاز یا حتی سیگار. بیماری‌هایی همچون بیماری‌های مربوط به لوزه‌ها، سینوس‌های فکی و حلق میتوانند دلیل بوی بد دهان باشند. البته وقتی تعدادی دندان پوسیده در دهان وجود داشته باشد نیز قطعا دهان بوی بدی شکل خواهد گرفت، زیرا در قسمت پوسیدگی‌ها، مواد غذایی باقی می‌مانند که به‌مرور زمان، فاسد میشوند و بوی بدی می‌گیرند.
3. عکس پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان کودک و بزرگسالل، غالبا به رنگ تیره‌تر از دندان است و حفره‌هایی نیز در آن دیده میشود، دقیقا شبیه چیزی که در عکس پوسیدگی دندان جلو کودکان و بزرگسالان مشاهده میکنید.
دلایل پوسیدگی ریشه و تحلیل لثه چیست؟
دلایل زیادی برای پوسیدگی ریشه و تحلیل لثه وجود دارند. برخی از رایج ترین آنها موارد زیر هستند:
- عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان – مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن روزانه
- مسواک زدن نامناسب – مسواک زدن خشن و یا استفاده از مسواک زبر
- سن – بالا رفتن سن باعث عقب رفتن لثه و مشخص شدن ریشه ها میشود.
- بیماری های پریودنتال – که به بیماری های لثه هم معروف هستند، باعث عمیق شدن حفره های پریودنتال، عقب رفتن لثه و ایجاد پلاک و باکتری روی ریشه ی دندان ها میشوند.
- ژنتیک – بیماری های پریودنتال، عقب رفتن لثه به خاطر بالا رفتن سن و مینای ضعیف دندان میتوانند ارثی باشند.
- دیابت – این بیماری سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و باعث التهاب و گاهی بیماری های جدی تر و شدیدتر لثه و همچنین عقب رفتن بافت لثه میشود.
- دندان های نامرتب – تمیز کردن دندان های نامرتب مشکل تر است و به همین دلیل میتواند خطر بیماری های لثه را افزایش دهد.
- مصرف تنباکو – سیگار کشیدن، جویدن تنباکو و یا هر روش دیگر استعمال تنباکو میتواند باعث آسیب رساندن به دندان، ضعیف شدن مینای دندان، مشکلات دهانی و البته افزایش خطر ابتلا به بیماری های لثه شود.
- مصرف دارو – بسیاری از داروها باعث خشکی دهان شده و خطر ابتلا به بیماری های دهانی مانند بیماری های لثه و پوسیدگی را افزایش میدهند.
- تروما – آسیب رسیدن به دندان و یا لثه میتواند باعث رشد باکتری در شکستگی های دندانی، رشد آنها و البته پخش شدن آنها در خط لثه بشود.
چرا افراد مسن بیشتر با پوسیده شده ریشه ها روبرو می شوند؟
با گذشت زمان، این بافت ها (بافت های حمایت کننده دندانی) می توانند به تدریج از روی دندان فاصله بگیرند. گاهی اوقات حتی ممکن است بخشی از ریشه در معرض دید قرار گیرد. باکتری ها می توانند وارد فضای بین دندان ها و بافت های نگه دارنده دندان شوند و در نتیجه التهاب لثه و پوسیدگی ریشه ایجاد شود.
همچنین افراد مسن بیشتر به سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت و سندرم متابولیک مبتلا میشوند که این میتواند احتمال ایجاد التهاب در لثه‌هایشان را افزایش داده و منجر به بیماری پریودنتال شود.
سایر افرادی که با پوسیدگی دندان روبرو می شوند عبارتند از:
- افراد سیگاری
- افرادی که تحلیل لثه دارند
- افرادی که با بیماری های پیشرفته لثه روبرو هستند
- افرادی که شکستگی طولی دندانی دارند
عوارض پوسیده شدن ریشه های دندانی چیست؟
در کل پوسیده شدن ریشه دندان (هر بخشی پایین تر از تاج) هرچند که نادر است اما می تواند عوارض به مراتب بیشتری به همراه داشته باشد. زیرا این مدل پوسیدگی ها می توانند در مدت زمان بسیار کوتاه تری باعث عفونت دندان و پالپ داخل آن شوند.چنانچه این اتفاق رخ دهد و درمان به موقع انجام نشود متاسفانه ممکن است دندان بمیرد. همچنین پشت گوش انداختن درمان به موقع می تواند موجب شل شدن، انتشار عفونت به دندان های مجاور و در نهایت از دست رفتن دندان شود.
معرفی روش های درمان پوسیدگی ریشه و عقب رفتن لثه
بهترین روش درمان برای عقب رفتن لثه و پوسیدگی ریشه به دلایل عقب رفتن لثه و میزان پوسیدگی ریشه مرتبط است. برخی درمان های رایج برای پوسیدگی ریشه و عقب رفتن لثه موارد زیر هستند:
- درمان پریودنتال – اگر علت عقب رفتن لثه بیماری های پریودنتال باشد، بیمار نیاز به درمان پریودنتال توسط متخصص بهداشت دندان دارد و این درمان معمولا با جرم گیری و شستشوی ریشه شروع میشود. پلاک و جرم دندان از سطوح ریشه دندان برداشته میشوند. درمان پریودنتال میتواند به التیام بافت های لثه و اتصال مجدد آنها به سطح دندان کمک کند.
- جراحی پیوند – اگر میزان عقب رفتن لثه شدید باشد، گاهی به پیوند لثه نیاز پیدا میشود. پیوند باعث محافظ از سطح ریشه در برابر حساسیت و پوسیدگی های بعدی میشود.
- ترمیم دندان – در صورت وجود پوسیدگی دندان یا پوسیدگی ریشه، بیمار باید بخش پوسیده را بکشد و جای آن را پر کند. گروه دندانپزشکی ما بیش از 25 سال است که از پرکننده های آمالگام استفاده نمیکند. به جای آن، ما با استفاده از کامپوزیت های همرنگ دندان جای خالی دندان پوسیده را پر میکنیم. زمانی که صحبت میکنید و یا میخندید، نباید مشخص شود که شما دندان را پر کرده اید. به همچنین ما روکش های چینی و دیگر روکش ها را نیز به بیماران ارائه میدهیم.
- آنتی بیوتیک ها – ممکن است نیاز باشد برای درمان عفونت های لثه و آبسه ی دندان، آنتی بیوتیک های خوراکی و یا موضعی مصرف کرد. درمان آنتی بیوتیکی همچنین ممکن است بخش مهمی از فرایند درمان پریودنتال برای کاهش میزان باکتری های دهانی که با تولید پلاک اسیدی منجر به آسیب رساندن به بافت نرم و همچنین ضعیف شدن یا پوسیدگی مینای دندان میشوند، نیز میباشد.
- عصب کشی دندان – زمانی که پوسیدگی ریشه به بخش داخلی دندان (پالپ) و جایی که عصب دندان قرار دارد، میرسد، ممکن است به انجام یک کانال ریشه برای برداشتن پالپ دندان آسیب دیده و جلوگیری از کشیدن دندان، نیاز باشد. در کلینیک ما عصب کشی دندان با لیزر انجام میشود. احتمال عفونت با لیزر تقریبا نزدیک صفر است.
- کشیدن دندان و کاشت دوباره ی دندان – اگر آسیب دیدگی ریشه ی دندان به قدری شدید باشد که نتوان دندان را درمان کرد، ممکن است به کشیدن دندان و کاشت دوباره ی دندان نیاز شود. ما نهایت تلاشمان را میکنیم که دندان را نکشیم اما اگر نیاز به کشیدن بود، روش های زیادی برای کاشت دندان و زیبا نگه داشتن لبخند شما وجود دارد.
- انجام مراقبت های پیشگیرانه – علاوه بر درمان های مرتبط با عقب رفتن لثه و پوسیدگی ریشه، بیمار باید در منزل بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کند، جرم گیری منظم انجام دهد و هر شش ماه یکبار هم چکاپ انجام دهد. دندانپزشک های ما روش درست مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به بیماران یاد میدهند تا آنها بتوانند سطح دندان و لثه را به خوبی تمیز کنند و از پیشرفت بیماری های لثه جلوگیری کنند. این روش ها مشکلات فعلی را بهبود نمیبخشند اما از پیشرفت بیماری جلوگیری میکنند.
درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی (داروی گیاهی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان)
چگونه پوسیدگی دندان را از بین ببریم؟ هرچه دندان مستحکم‌تر باشد، احتمال پوسیده شدن آن کاهش می‌یابد. به همین دلیل می‌توانید با برخی روشهای موجود در طب سنتی، پوسیدگی دندان خود را درمان کنید. برای مثال می‌توانید از آلوئه‌ورا، زردچوبه، موم عسل، سیر و همین‌طور برگ کاری استفاده کنید. گفته میشود عصاره اکالیپتوس به همراه سیر، زنجبیل، عسل و همین‌طور پیاز خاصیت ضدپوسیدگی دارند و میتوانند پوسیدگی‌های اولیه دندان‌ها را بهبود بخشیند. علاوه بر این می‌توانید از این روش‌ها هم استفاده کنید:
- در طی هفته ۲ تا ۳ بار ترکیب عسل و مقدار کمی سرکه را روی دندانتان بمالید. تا جرم دندان‌ها کمتر شود و استحکام آن افزایش پیدا کند.
- پوست تازه گردو را روی دندان‌هایتان ماساژ دهید. خاصیت ضدمیکروبی پوست گردو، میزان اسیدیته دندان‌ها را تنظیم می‌کند و به نوعی درمان پوسیدگی دندان کودکان در طب سنتی هم محسوب میشود.
درمان خانگی پوسیدگی دندان
برای جلوگیری از خرابی دندان و درمان پوسیدگی‌های اولیه باید از مصرف مواد غذایی بسیار شیرین اجتناب کنید. پسته، فندق و سایر مواد غذایی سفت را بدون پوست و نرم تهیه کنید تا دندان‌هایتان در اثر باز کردن آنها دچار شکستگی نشود. همچنین از مصرف مواد غذایی که موجب اسیدی شدن معده‌تان میشوند جلوگیری کنید.
سایر روشهای توقف پوسیدگی دندان در خانه و جلوگیری از عوامل پوسیدگی دندان شامل استفاده از آب نمک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و غرغره روغن نارگیل برای پوسیدگی دندان هستند. روشهای بالا هنوز به عنوان راه درمان پوسیدگی دندان کودک ۱۸ ماهه یا کوچکتر تائید نشدند.
آیا برای ترمیم پوسیدگی ریشه دندان نیاز به عصب کشی داریم؟
چنانچه پوسیدگی شدید باشد به طوری که به پالپ دندان آسیب وارد کرده باشد قطعا قبل از هر نوع ترمیمی نیاز به درمان ریشه یا عصب کشی دندان وجود خواهد داشت.
چگونه از پوسیدگی ریشه دندان جلوگیری کنیم؟
همیشه بهترین درمان، پیشگیری است. از همین رو با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان تا حد زیادی از بروز مشکلات دندانی پیشگیری کرد یا دست کم باعث کاهش صدمات و آسیب هایی مانند پوسیدگی شد.مسواک زدن، نخ دندان کشیدن بین دندان ها، استفاده از خمیر دندان ها و دهانشویه های حاوی فلوراید و روش های دیگر می تواند از بروز پوسیدگی ریشه دندان جلوگیری کند.
همچنین فلوراید وارنیش موضعی در کودکان می تواند مانع از بروز انواع پوسیدگی های دندانی در کودکان شود. برای بزرگسالان و کودکان نیز به طور کلی مراجعات منظم به مطب دندانپزشکی از جمله روش های پیشگیری و یا درمان به موقع مشکلات دندانپزشکی خواهد بود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با پوسیدگی ریشه دندان آشنا شدید. همچنین از دلایل پوسیدگی دندان و روشهای درمان آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
بله در مورد پوسیدگی دندان باید گفت که بیشتر مواقع بدون درد است و ممکن است این مشکل به آرامی پیشروی کند و به درمان های جدی تر و پر هزینه تری تبدیل شود.
معمولا درد بعد از کشیدن دندان دو روز طول می کشد. اگر درد شما بیشتر شد حتما با پزشک خود تماس بگیرید. پروسه درمانی کشیدن دندان بدین صورت است: معمولا در ۲۴ ساعت اول مقداری خونریزی طبیعی است. در ۲ الی ۳ روز اول تورم در ناحیه فک به وجود می آید. پس از یک هفته اگر دندان بخیه شده باشد بخیه های باقی مانده کشیده می شود و درد تسکین می یابد.
بسیاری از افراد بر این باور هستند که پوسیدگی دندان موجب ایجاد سردرد میشود، با این حال باید بگوییم ارتباط میان سردرد با مشکلات دندانی، انکارناپذیر است. اما این موضوع غالبا در رابطه با مشکلات مشخص دندانی ایجاد میشود مانند میگرن و دندان قروچه.
