تکامل دندانهای شیری از دوران جنینی آغاز می‌شود. شواهدی از تکامل دندانها در هفته ششم زندگی رویانی قابل مشاهده است. در زمان تولد، نوزاد دارای 20 دندان شیری است (10 عدد در فک بالا و 10 عدد در فک پایین) که در استخوان فک و زیر لثه پنهان می‌باشد. والدین معمولا پرسش‌های متفاوتی در مورد زمان رویش دندانها، علائم دندان در آوردن و راه‌های تسکین دردهای مربوط به رویش دندان دارند. مطالب زیر تا حدودی پاسخگوی این سوالات درباره تکامل دندان های شیری بوده و قدری از نگرانی آنها در این زمینه را کاهش می‌دهد.
فهرست مطالب
- دندان های شیری چه زمانی بیرون می زنند؟
- علائم دندان در آوردن چیست؟
- ترتیب بیرون زدن دندان های شیری چگونه است؟
- در چه سنی دندان های شیری شروع به افتادن می کنند؟
- چگونه جلوی عوارض کشیدن یا افتادن زود هنگام دندان شیری را بگیریم؟
- آیا با رشد فک کودک کمبود فضا و شلوغی دندانهای کودک برطرف می شود؟
- روش‌های تسکین درد رویش دندانها چگونه است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
دندان های شیری چه زمانی بیرون می زنند؟
زمان دندان در آوردن در کودکان مختلف متفاوت است اما به طور کلی اولین دندان در سال اول زندگی بیرون می زند. با این حال برخی کودکان هم از بدو تولد یک یا چند دندانشان بیرون زده است.
فرآیند رویش دندان های شیری در برخی پیش از چهار ماهگی شروع می شود و در برخی دیگر پس از دوازده ماهگی اولین دندان بیرون می زند. به طور متوسط بیشتر کودکان اولین دندانشان را در حدود شش ماهگی در می آورند.
علائم دندان در آوردن چیست؟
برخی از کودکان بدون هیچ درد و ناراحتی دندان در می آورند اما در برخی دیگر ممکن است علائم زیر دیده شود:
- ورم، قرمزی و حساس شدن لثه در محل بیرون زدن دندان
- افزایش دمای بدن تا ۳۸ درجه سانتیگراد
- سرخ شدن یک گونه
- تحریکات پوستی روی صورت
- مالیدن مداوم گوش
- آبریزش دهان بیش از حد معمول
- گاز گرفتن و جویدن اشیاء
- بهانه گیری
- بدخوابی
- مکیدن انگشت
برخی فکر می کنند دندان در آوردن باعث اسهال می شود اما شواهدی این باور را تایید نمی کند. ممکن است به این خاطر که کودک دائما اشیاء را داخل دهانش می گذارد، میکروب ها وارد بدن او شده و عفونت ایجاد کنند. به این دلیل در بسیاری از مواقع دندان در آوردن با اسهال همراه می شود.
ترتیب بیرون زدن دندان های شیری چگونه است؟
- دو دندان جلویی پایینی (جلویی مرکزی فک پایین) معمولا اولین دندانهایی هستند که بیرون می زنند، در حدود پنج تا هفت ماهگی.
- دو دندان جلویی بالایی دندانهای بعدی هستند که در حدود شش الی هشت ماهگی بیرون میزنند.
- دندانهای جلویی کناری بالا (دو دندان کنار دندانهای وسطی) در حدود نه الی یازده ماهگی بیرون میزنند.
- دندانهای جلویی کناری پایین (دو دندان کنار دندانهای وسطی) در حدود ده تا دوازده ماهگی بیرون میزنند.
- دندانهای آسیاب بزرگ اول (مولراول) در حوالی ۱۲ تا ۱۶ ماهگی بیرون میزنند.
- دندانهای نیش در حدود ۱۶ الی بیست ماهگی بیرون میزنند.
- دندانهای آسیاب بزرگ دوم در حدود ۲۰ تا ۳۰ ماهگی بیرون میزنند.
در چه سنی همه دندان های شیری بیرون زده اند؟
بیشتر کودکان در حدود دو و نیم سالگی، همه دندانهای شیری شان در آمده است در واقع مراحل رویش و تکامل دندان های شیری در این سن به پایان می رسد.
در چه سنی دندان های شیری شروع به افتادن می کنند؟
دندانهای شیری معمولا در حدود شش سالگی به تدریج لق شده و می افتند و جا را برای بیرون آمدن دندانهای دائمی باز می کنند. گاهی اوقات ممکن است این فرآیند تا یک سال هم تاخیر داشته باشد.
کدام دندانهای شیری زودتر می افتند؟
اولین دندان شیری که می افتد معمولا دو دندان جلویی پایینی است و پس از آن دو دندان جلویی بالایی. پس از آن به نوبت دندانهای جلویی کناری، آسیاب بزرگ اول (مولر اول) و دندانهای آسیاب دوم.
چه چیزی باعث افتادن دندانهای شیری می شود؟
دندانهای شیری تا زمانی که توسط دندانهای دائمی زیر خود، تحت فشار قرار نگیرند در جای خود ثابت و استوار می مانند. زمانی که دندان دائمی آماده بیرون زدن می شود و مسیر را به سمت دهان طی می کند، به ریشه دندان شیری بالای سرخود فشار وارد می کند. ریشه این دندانها سست تر از دندانهای دائمی است و با این فشار، تحلیل رفته و از بین می رود. در نتیجه دندان شیری لق می شود و می افتد.
اگر دندان های شیری زودتر از موقع بیفتند یا کشیده شوند چه می شود؟
وجود دندانهای شیری برای حفظ جا برای دندان دائمی و هدایت آن به جایگاه درست لازم است. همچنین دندانهای شیری برای جویدن و صحبت کردن لازمند بنابراین تلاش می شود تا حد ممکن، دندان شیری که صدمه دیده یا پوسیده است ترمیم شده و حفظ شود.
اگر دندان شیری زودتر از موقع بیفتد، جای خالی آن توسط دندانهای اطراف اشغال می شود. در نتیجه دندان دائمی زیر آن فضای کافی برای بیرون زدن ندارد و ممکن است در زیر لثه بماند و یا از جای نادرستی بیرون بزند. همچنین با زود از دست دادن دندان شیری، فرآیند جویدن و گوارش غذا نیز به مشکل می خورد. تکلم ما نیز به دندانهایمان وابسته است. هنگامی که جای یک یا چند دندان خالی می شود، ادای برخی حروف با مشکل مواجه می شود.
چگونه جلوی عوارض کشیدن یا افتادن زود هنگام دندان شیری را بگیریم؟
باید به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. او پس از عکس رادیولوژی و بررسی وضعیت دندان دائمی زیر لثه، مشخص می کند بهترین راه حل چیست. اگر زمان زیادی تا بیرون زدن دندان مانده باشد معمولا از فضا نگهدار دندان برای حفظ جای خالی، استفاده می شود.
آیا تب کردن از علائم دندان در آوردن است؟
هنگام تکامل دندان های شیری دمای بدن کودک ممکن است کمی افزایش یابد اما در حد تب نیست. اگر کودک تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد دارد ممکن است بیمار باشد. بهتر است او را به پزشک نشان دهید.
در دوران دندان در آوردن چون کودک دائما هر چیزی روی زمین میبیند در دهان می گذارد و میجود، گاهی اوقات به دلیل ورود میکروبها به بدن دچار عفونت می شود. به همین علت گاهی دندان در آوردن با تب کردن همزمان اتفاق می افتند.
آیا با رشد فک کودک کمبود فضا و شلوغی دندانهای کودک برطرف می شود؟
خیر چون فکین از عقب رشد می کنند و در جلوی فک تقریباً رشدی اتفاق نمی افتد.
- رویش دندانهای دائمی بخصوص در فک پایین معمولاً با بهم ریختگی همراه است. این بهم ریختگی با تکامل قوس دندانی مقداری کمتر می شود. در اغلب موارد بهتر است درمان این بهم ریختگی تا اواخر دوره دندانی مختلط به تأخیر بیفتد.
کشیدن دندانهای نیش شیری هرچند به رفع شلوغی دندانهای جلو کمک می کند اما در بیشتر موارد توصیه نمی شود چون وضعیت فضا در قوس دندانی بدتر می شود و دندان نیش دائمی فضای کافی نخواهد داشت. - در مواردی بین دندانهای پیشین میانی فک بالا فضایی دیده می شود (دیاستم) که این فضا با رویش دندانهای بعدی کمتر شده و اغلب بسته می شود بنابراین معمولاً بستن آن تا اواخر دوره دندانی مختلط نیاز نیست.
- چون ممکن است اقدامات درمانی خاصی در دوره دندانی مختلط لازم باشد؛ مشاوره با متخصص ارتودنسی حتماً انجام شود.
روش‌های تسکین درد رویش دندانها چگونه است؟
جهت کم کردن درد و ناراحتی نوزاد می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد. جهت انجام این کار یک تکه پارچه تمیز و خیس را مدتی در یخچال گذاشته، سپس از کودک بخواهید تا آن را بجود (در صورتی که کودک به دلیل سن پایین قادر به جویدن باشد). این عمل سبب کاهش درد و ناراحتی کودک می‌شود. ماساژ دادن محل رویش با انگشت تمیز نیز می‌تواند سبب تسکین درد نوزاد شود. حلقه‌های لاستیکی مخصوصی نیز وجود دارد که می‌توانید ابتدا آن را در یخچال قرار داده و سپس از کودک بخواهید تا آن را گاز بگیرد.
در صورت ادامه یافتن درد و ناراحتی به دندانپزشک کودک مراجعه کنید تا در صورت نیاز داروی مسکن تجویز نماید. هیچگاه بدون مشاوره با دندانپزشک کودکان از ژل‌های بی‌حسی موضعی جهت تسکین درد استفاده نکنید زیرا این ژل‌ها، به خصوص انواعی که حاوی بنزوکائین هستند، دارای عوارض می‌باشند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با مراحل رویش و تکامل دندان های شیری آشنا شدید. همچنین از علائم دندان در آوردن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
در حدود شش یا هفت سالگی فرآیند افتادن دندانهای شیری شروع می شود و پس از آن به ترتیب دندانهای دائمی در جای آنها در می آید.
یکی از عوامل مهم پوسیدگی در کودکان کم سن، خوابیدن در حالی که است که شیشه شیر یا حاوی نوشیدنی شیرین دیگر در دهانشان قرار دارد. این باعث می شود مدت زمان طولانی قند در تماس با دندانها قرار بگیرد و باکتریها فرصت فعالیت پیدا کنند. در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان زیاد می شود.
