مکیدن انگشت دست در نوزادان و حتی کودکان یکی از عادت های طبیعی این دوران است. برخی از والدین با دیدن مکیدن انگشت توسط نوزادان و انگشت مکیدن کودک نگران می شوند و سریعا به دنبال روش درمان و لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت می روند. با وجودی که عوارض مکیدن انگشت نوزاد مسئله ای قابل توجه است، اما مکیدن انگشت در کودکان تا سنین مشخص، یک عمل رایج است. در ادامه مکیدن انگشت، عوارض مکیدن انگشت نوزاد، و روش های درمان در صورت نیاز را کاملا بررسی می کنیم.
فهرست مطالب
- چرا بچه ها انگشت می خورند؟
- علت مکیدن انگشت در نوزادان چیست؟
- مکیدن انگشت نوزاد نشانه چیست؟
- انگشت مکیدن کودک نشانه چیست؟
- علت انگشت خوردن کودک سه ساله، علت انگشت خوردن کودک شش ساله، و به طور کلی دلایل انگشت مکیدن کودک در سنین بالاتر از شیرخوارگی چه چیزی است؟
- تأثیر طولانی مدت مکیدن انگشت توسط کودکان چیست؟
- معرفی روش های جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان
- آیا مکیدن انگشت در کودک نگران کننده است؟
- عوارض مکیدن انگشت توسط نوزاد چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
چرا بچه ها انگشت می خورند؟
مکیدن یک رفتار غریزی است که تغذیه از پستان مادر یا بطری را امکانپذیر میکند. بهعلاوه، مکیدن پستان مادر یا انگشت از جمله رفتارهای تسکیندهندهای است که به تأمین آرامش نوزادان و خردسالان کمک کرده و آنها را برای خوابیدن آماده میکند. در برخی از کودکان، عادت مکیدن انگشت شست ممکن است تا سنین ۲ تا ۴ سالگی هم طول بکشد. این یک مکانیزم تسکیندهنده است که کودکان از آن برای رویارویی با موقعیتهای استرسزا استفاده میکنند. به همین دلیل، بسیاری از کودکان نوپا در برخی از ساعات روز از پستانک استفاده میکنند. این در حالی است که تعداد دیگری از آنها مکیدن دست و پای خود را ترجیح میدهند! بر اساس مطالعات انجمن دندانپزشکی آمریکا، این رفتار عموماً در فاصله سنین ۲ تا ۴ سالگی متوقف میشود. (دندان ساز)
همانطور که گفتیم یکی از دلایلی که کودکان به انگشت مکیدن روی می آورند زمانی است که آن ها همچنان برای شیر خوردن تمایل دارند اما مادر آن ها با زور و اجبار شیر او را قطع می کند .از دیگر دلایل انگشت مکیدن کودکان می توان به ناکافی بودن عمل مکیدن ، ناکامل بودن حرکات لب ها ، مدت شیر خوردن کودکان و تغییرات ساعات شیر خوردن کودکان اشاره کرد.
همانطور که می دانید کودکان در زمان گرسنگی دچار اضطراب و بی قراری شده و بلافاصله پس از آنکه به آن ها شیر داده شود و سیر شوند به خواب می روند . همانطور که گفتیم اگر پیش از زمانی که کودک سیر شود ، شیر خوردن او را قطع کنید او انگشت خود را می مکد .
در واقع انگشت مکیدن در کودکانی که از شیر مادر خود تغذیه می کنند نسبت به کودکان دیگر که با شیشه شیر یا از قاشق شیر می خورند ، به نسبت بیشتر مشاهده می شود . البته انگشت مکیدن در کودکانی که از پستان مادر خود تغذیه می کنند با توجه به روش شیر خوردن و مقدار شیر مصرفی آن ها متفاوت است. (عکس دندان پرمولر)
به عقیده یکی از دانشمندان به نام فروید ( Freud ) انگشت مکیدن کودکان نوعی ارضا جنسی می باشد البته می توان گفت آن ها انگشت خود را نمی مکند بلکه برای لذت بیشتر این کار را انجام می دهند . لازم به ذکر است بدانید که برخی از کودکان که والدین طردشان کرده است برای جبران کمبود محبت از طریق پدر و مادر ، انگشت خود را می مکند .
علت مکیدن انگشت در نوزادان چیست؟
مکیدن انگشت نوزاد نشانه چیست و چرا بچه ها دست می خورند؟ مهم ترین دلیل مکیدن انگشت نوزاد، آرامش بخش و تسکین دهنده بودن این کار برای اوست. انگشت مکیدن کودک کاری است که احتمالا از دوران جنینی و داخل رحم نیز آن را انجام می داده است. در چند ماه نخست پس از تولد نیز نوزادان برای آرام شدن، خوابیدن، و یا حتی برای لذت بردن شروع به مکیدن انگشت می کنند. مهم تر از این موارد در رابطه با انگشت مکیدن کودک این است که مکیدن انگشت توسط نوزادان یک رفلکس غریزی بوده و روش تغذیه آنها نیز است.
مکیدن انگشت نوزاد نشانه چیست؟
دون شک، اکنون به خوبی میدانید که دست خوردن نوزاد نشانه چیست. حال میدانید که این عمل در نوزاد تازه متولد شده، تا سن 6 الی 7 ماهگی، کاملا طبیعی است و جای هیچ نگرانی ندارد. به علاوه بخشی از فرایند رشد نیز به حساب آمده و نشانه این است که نوزاد در حال کشف اندام خود است.
انگشت خوردن نوزاد، میتواند از مواد زیر نشان داشته باشد:
- تا قبل از 7 ماهگی طبیعی است، اما نوزاد معمولا آن را برای احساس آرامش و امنیت انجام میدهد.
- انگشت مکیدن، میتواند نشانهای از ترس، بیقراری و یا ناامنی باشد؛ به خصوص در 2 الی 4 سالگی.
- گاها مکیدن انگشت، میتواند نشانه گرسنگی و یا خواب آلودگی نیز باشد.
- در سنین بالاتر، انگشت مکیدن ارتباط مستقیم با استرس و ترس و نگرانی دارد.
- حتی انگشت مکیدن در بزرگسالان نیز میتواند نشانه آسیبهای دوران کودکی، ترسها و استرسها و مشکلات باقی مانده در ضمیر ناخودآگاه او باشد.
انگشت مکیدن کودک نشانه چیست؟
مکیدن انگشت دست در کودکان بسیار رایج است. برخی کودکان پس از مدت کوتاهی آن را ترک کرده و برای برخی دیگر به یک عادت طولانیمدت تبدیل میشود. مکیدن انگشت کودک نشانه چیست؟ مکیدن انگشت توسط کودکان کاری است که به احتمال زیاد از دوران جنینی و داخل رحم هم آن را انجام میداده است. نوزادان پس از تولد، در چند ماه اول برای آرام شدن، خوابیدن و یا نشان دادن این که لذت می برند، شروع به مکیدن انگشت خود می کنند. مهم تر از این موارد در رابطه با انگشت مکیدن کودک این است که مکیدن انگشت توسط نوزادان یک رفلکس غریزی است. (در آمدن دندان پشت دندان شیری)
علت انگشت خوردن کودک سه ساله، علت انگشت خوردن کودک شش ساله،و به طور کلی دلایل انگشت مکیدن کودک در سنین بالاتر از شیرخوارگی چه چیزی است؟
مکیدن انگشت در سنین نوپایی و مکیدن انگشت در کودکان می تواند دلایل مختلف داشته باشد. مواردی مانند خستگی، ترس، کسل یا کلافه بودن و حتی بیماری می تواند علت انگشت خوردن کودک سه سالهی شما باشد. علاوه بر این ها، جالب است بدانید که تلاش برای کنار آمدن با شرایط جدید مانند رفتن به مهد یا مراقبت توسط پرستار هم می تواند، کودک شما را وادار به مکیدن انگشت کند. همچنین، مکیدن انگشت در کودکان می تواند به آنها برای بهتر خوابیدن هم کمک کند و حتی در مواردی وقتی نیمه شب از خواب بیدار می شوند، با کمک آن بتوانند دوباره بخوابند.
ممکن است شما هم مانند بسیاری از والدین نگران مکیدن پستانک و یا انگشتان کودک خود باشید و تا حدی نگرانی برای مضر بودن این کار شما را مضطرب کرده باشد. در ذهن بسیاری از والدینی که با این مشکل روبرو می شوند سوالات و نگرانی های زیادی درباره ی این که مکیدن انگشت در چه سنی باید متوقف شود و یا اگر این عادت در کودک باقی بماند و متوقف نشود چه کاری باید انجام شود، وجود دارد.
در ابتدا برای آن دسته از والدینی که نگرانی و اضطراب زیادی برای این موضوع دارند باید گفت که این نوع عادت مکیدن، یک واکنش غیر ارادی و طبیعی برای نوزاد است. نوزادان از زمانی که در رحم مادر قرار دارند شروع به مکیدن انگشت شست و یا دیگر انگشت ها می کنند. (عوارض دندان مصنوعی متحرک)
نوزادان و کودکان خردسال ممکن است انگشت شست، سایر انگشتها، پستانک و دیگر اشیاء را بمکند. این رفتار باعث میشود آنها احساس امنیت و شادی کنند و این امر به آنها کمک میکند تا در مورد دنیای خود بیاموزند. شاید جالب باشد که بدانید که کودک در مواقعی که دچار اضطراب شده و به او سخت میگذرد، مثلا زمانی که در کنار والدین خود نیست، یا اطراف او پر از غریبهها باشد یا در یک محیط ناآشنا باشد، با قرار دادن انگشت شست یا سایر انگشتان خود در دهان، برای خود احساس امنیت به وجود می آورد. مکیدن انگشت باعث آرام شدن او میشود و همچنین میتواند خواب راحت تری را برایش فراهم کند، به همین دلیل در کودکان خردسال بیشتر دیدیم که بعد از ظهر یا در زمان خستگی اقدام به مکیدن شست میکنند.
علت انگشت خوردن کودک پنج ساله
انگشت خوردن در کودک پنج ساله نیز مشاهده میشود و معمولا به عنوان یک ناهنجاری رفتاری شناخته میشود. علت انگشت خوردن کودک پنج ساله میتواند یکی از موارد زیر باشد:
- نیاز به امنیت و راحتی: کودکان در این سن به دنبال احساس امنیت و راحتی هستند و انگشت خوردن کودک پنج ساله میتواند یک واکنش طبیعی باشد.
- عادت: در برخی از کودکان ۵ ساله مشکل خوردن دست، یک عادت است که از سنین قبل وجود داشته و همچنان ترک نشده است.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند استرسهای خانوادگی، تغییرات زندگی، رویدادهای مهم مانند تغییر محل زندگی، مدرسه جدید و موارد مشابه میتوانند سبب انگشت خوردن کودکان پنج ساله باشند.
- مشکلات دندان و دهان: مشکلاتی مانند دندان درد، ناهنجاریهای فک و دهان و … نیز میتواند سبب بروز این مشکل شوند.
علت انگشت خوردن کودک هفت ساله
مشکل مکیدن انگشت ممکن است تا هفت سالگی نیز ادامه پیدا کند، اما انگشت خوردن کودک هفت ساله برای والدین نگرانیهایی را درباره رفتار کودک به دنبال دارد. در ادامه علت انگشت خوردن کودک هفت ساله را بررسی میکنیم:
- عدم توانایی در مقابله با احساسات: برخی از کودکان هفت ساله در مواجهه با احساسات ناخوشایند مانند خشم، ناراحتی یا نگرانی، به انگشت خوردن روی میآورند. این کودکان با خوردن انگشتان خود در این سنین حس بهتری پیدا میکنند.
- عادتهای نادرست: برخی از کودکان هفت ساله به دلیل عادتهای ناصحیح در استفاده از دستها، به انگشت خوردن روی میآورند. مثلا اگر کودک به طور مداوم انگشتان خود را در دهان قرار دهد، ممکن است برای او تبدیل به یک عادت شود.
- مشکلات دهان و دندان: اگر کودک از مشکلاتی مانند دندان درد، اوربایت دندان و … رنج ببرد، ممکن است برای تسکین درد دست خود را در دهان فرو ببرد.
در هر صورت، اگر این رفتار به میزانی است که بر روی رفتار روزمره کودک تاثیر منفی دارد یا به طور مداوم ادامه دارد، بهتر است متناسب با ریشه مشکل، با متخصص روانشناسی یا در صورت نیاز دندانپزشک مشورت کنید تا بهترین راهکارها را برای کمک به کودک پیدا کنید. (انواع دندان مصنوعی تکه ای)
تأثیر طولانی مدت مکیدن انگشت توسط کودکان چیست؟
کودکان بزرگتر که عادت به مکیدن انگشت شست خود را ادامه می دهند، ممکن است عوارض جدی را تجربه کنند که نیاز به درمان ارتودنسی یا جراحی ترمیمی دارد. در نتیجه استفاده طولانی مدت از مکیدن انگشت شست یا پستانک، مشکلات زیر برای کودکان پیش خواهد آمد:
عدم تراز دندان ها
هنگامی که کودکان انگشت شست یا پستانک خود را مک میزنند، فشار ناشی از این مکش روی دندان ها ممکن است باعث هدایت شدن لبه دندان ها رو به بیرون شود.
تنگ شدن و کاهش پهنای سقف دهان و فک ها
فک پایینی و سقف دهان با مکیدن طولانی مدت شروع به تغییر حالت میکنند. این روند میتواند باعث تنگ شدن سقف دهان و حتی کوچک شدن فک کند. به مرور زمان این تغییر حالت به وضوح روی شکل صورت کودک نیز تاثیر خواهد گذاشت.
کوچک شدن فک میتواند باعث بروز مشکل کراودینگ یا نامرتبی و شلوغی دندان ها شود زیرا فضای کافی برای در آمدن ندارند و هر طور که فرصت پیدا کنند رشد میکنند.
مال اکلوژن
یکی از شایع ترین عواقب مکیدن انگشت شست در کودکان بروز مشکلات در بایت است. به این وضعیت مال اکلوژن گفته میشود. کودکانی که از 3 سالگی انگشتان دست، پا یا پستانک خود را مک میزنند، شروع به ایجاد مال اکلوژن هایی مثل اوربایت یا اپن بایت میکنند.هر دو این ناهنجاری های مربوط به بایت می توانند بر توانایی صحبت کردن و حتی خوردن مشکلاتی ایجاد کنند. (ارتودنسی دندان جلو)
عفونت و بیماری مسری به دلیل مکیدن انگشت
در وهله اول، خطر ابتلا به عفونت و بیماری های مسری یکی از عوارض مکیدن انگشت نوزاد است. در بسیاری از موارد هنگام انگشت مکیدن کودک، دست استریل نبوده و مکیدن انگشت باعث ورود عفونت به دهان می شود.
مکیدن انگشت در کودکان و آثار روانی
یکی دیگر از عوارض مکیدن انگشت نوزاد نوک زبانی صحبت کردن کودک است که ممکن است به درمان پیوسته و حتی دراز مدت نیاز داشته باشد. در این شرایطو ممکن است کودک توسط همسن و سالان خود دچار استرس روانی و از گروه طرد شود.
معرفی روش های جلوگیری از مکیدن انگشت کودکان
مطالعه عوارض مکیدن انگشت نوزاد و انگشت مکیدن کودک مطمئنا عزم شما را بیش از پیش برای جلوگیری از مکیدن انگشت در کودکان جزم کرده است. برخی از والدین با نیت جلوگیری از عوارض مکیدن انگشت نوزاد، از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت استفاده می کنند.
مطمئنا لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت بهترین روش برای این کار نیست. به جای آن سعی کنید راه های زیر را به کار ببندید:
۱. یافتن دلیل انگشت مکیدن کودک
اولین مرحله برطرف کردن هر نوع عادت، پیدا کردن دلیل آن است. ببینید چه زمانی و کجا انگشت مکیدن کودک شروع می شود. همین کار باعث می شود کودک را بهتر بشناسید، احساس و احتیاجات او را درک، و آنها را به گونه ای موثر رفع کنید.
۲. توجه به روش انگشت مکیدن کودک
اگر مکیدن انگشت دست به قرار دادن انگشت در دهان ختم می شود، نگران عوارض مکیدن انگشت نوزاد نباشید. اما اگر کودک این کار را به شدت انجام دهد، ممکن است به عوارض مکیدن انگشت نوزاد دچار شود. در این حالت با استفاده از نکات بعدی جلوی این کار را بگیرید.
۳. توجه به سن کودک
مکیدن انگشت نوزاد می تواند نشان دهنده گرسنگی او باشد. اگر علت انگشت خوردن کودک سه ساله یا علت انگشت خوردن کودک چهار سال نیز همین باشد، با یک یادآوری کوچک توسط والدین می تواند غذا بخورد یا خود والدین به او غذا بدهند. (زمان دقیق افتادن دندانهای شیری)
۴. واکنش نشان ندادن به مکیدن انگشت در کودکان
به جای دعوا، تنبیه، و یا استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت، نسبت به این کار او بی تفاوت باشید. در بسیاری از موارد کودک مکیدن انگشت را ناخودآکاه انجام داده و فشار آوردن به او می تواند نتیجه عکس داشته باشد.
۵. جایگزین کردن فعالیت های دیگر
به جای استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت، این عادت کودک را با فعالیت های دیگر مانند فراهم کردن وسایل سرگرم کننده و بازی با او قطع و حواس او را پرت کنید.
۶. شناسایی احساس و نیاز کودک
لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت دست یک راه کوتاه مدت است. به جای آن، اگر می دانید کودکتان به دلیل خستگی یا کلافگی انگشتش را می مکد، اجازه دهید بیشتر بخوابد یا به او کمک کنید احساسات خود را با حرف زدن و کلمات بیان کند.
7. آموزش غیرمستقیم
استفاده از ابزارهایی نظیر فیلمهای عروسکی، کارتون، برنامههای تلویزیونی محبوب یا کتابهای مخصوص کودکان به آموزش غیرمستقیم آنها کمک میکند. به این ترتیب، کودکان میتوانند با عوارض عادات ناپسند خود آشنا شده و درباره توقف آنها تصمیمگیری کنند. در حین تماشای این برنامهها، میتوانید گفتوگوی دوستانهای را پایهریزی کرده و مشکلات احتمالی این کار را به شکلی دوستانه برای کودک تشریح کنید.
8. لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت
استفاده از لاک تلخ برای جلوگیری از مکیدن انگشت دست یکی از رایجترین روشهای مقابله با این عادت است. با این حال، بسیاری از پزشکان بهکارگیری این روش را توصیه نمیکنند. این تکنیک، معمولاً برای کودکانی کاربرد دارد که برای توقف این رفتار از انگیزه کافی برخوردار نبوده و تنها به یک یادآور فوری نیاز دارند.
9. مشورت با پزشک
برای مقابله با عادت مکیدن انگشت کودک خود میتوانید به پزشک یا متخصص دندانپزشک مراجعه کرده و از او کمک بخواهید. پزشکان از طریق صحبت و تشریح زیانهای احتمالی انگشت مکیدن ممکن است بتوانند کودکان را برای ترک عادت خود مجاب کنند.
آیا مکیدن انگشت در کودک نگران کننده است؟
بسیاری از والدین نگران هستند که مکیدن انگشت دست در کودکان باعث آسیب طولانیمدت به فک، دهان و دندانها شود. این نگرانی کاملا قابل درک است. اگر کودک شما به ندرت انگشت شست خود را میمکد یا انگشت خود را غیرفعال در دهان نگه میدارد، عوارض جانبی آن بسیار کم میشود.
حتی ممکن است خوردن انگشت برای سیستم ایمنی بدن مفید باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان میدهد که کودکانی که شست خود را میمکند، بیشتر در معرض میکروبهای معمولی خانگی قرار میگیرند. در این شرایط خطر ابتلا به آلرژی و آسم کاهش پیدا میکند. (علائم برفک دهان نوزاد)
عوارض مکیدن انگشت توسط نوزاد چیست؟
مکیدن طولانی مدت انگشت دست در کودکان و نوزادان میتواند عوارض زیر را در پی داشته باشد.
- دندانهای جلو به مرور بیش از حد به جلو حرکت کرده و شکل فک و صورت تغییر میکند.
- ممکن است، دندانهای بالا و پایین در جلو فک به هم نرسند. معمولا دندانها کمی روی هم همپوشانی دارند. اما با مکیدن انگشت در مدت طولانی بین آنها فاصله ایجاد میشود. به طوری که زبان میتواند از میان آن عبور کند.
- زمانی که کودکان در سنین پیش دبستانی هنوز در حال مکیدن انگشت خود هستند، دندان از وضعیت طبیعی خارج شده و در شکلگیری صحیح صداهای گفتاری اختلال به وجود میآید.
- وضعیت غیرطبیعی زبان در حال استراحت
- قدرت زبان به مرور ضعیف میشود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان آشنا شدید. همچینن از عوارض و راههای پیشگیری آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
بسیاری از کودکان، مکیدن شست خود را به تنهایی و بدون کمک بزرگترها متوقف می کنند. آن ها اغلب در سن 6 یا 7 ماهگی یا بین 2 تا 4 سالگی کاملا این عادت را ترک می کنند.اما اگر این عادت از اندازه خارج شود و کودک پس از سن 4 سالگی اغلبِ اوقات مشغول مکیدن انگشتان باشد و این عادت را تا سنین بالاتر ادامه دهد مشکلات دندانی و فکی را تجربه خواهد کرد و احتمالا از نظر روحی نیز به مشکل بربخورد.
در اغلب اوقات، والدین می توانند با صحبت کردن با فرزند خود، کمک کنند این عادت ترک شود. هرچه در سنین پایین با کودکان خود صحبت کنید، احتمالا موفقیت بیشتری در این کار خواهید داشت. اما با پررنگ تر شدن عادت، دردسر و زحمت والدین هم بیشتر می شود.