احتمالاً شما هم تا به حال عبارت “دندان قروچه” را شنیده‌اید. این عارضه اغلب در زمان خواب یا در مواقع استرس در کودکان یا بزرگسالان رخ می‌دهد. دندان قروچه یک وضعیت طبیعی نیست و به همین دلیل، مانند شرایطی که بدن در حالت‌های غیرطبیعی و بیماری قرار دارد، به بدن آسیب می‌زند. در این مطلب، ما می‌خواهیم با غفاری دایت بفهمیم دندان قروچه چیست، روش‌های خانگی برای درمان دندان قروچه در زمان خواب چیستند و چگونه می‌توانیم دندان قروچه را رفع کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
دندان قروچه چیست ؟!
دندان قروچه، که به عنوان بروکسیزم نیز شناخته می‌شود، به شرایطی اشاره دارد که فرد در زمان جویدن غذا نیست، اما دندان‌ها روی یکدیگر فشار وارد می‌کنند و حتی صدا ایجاد می‌کنند که افراد اطراف نیز ممکن است آن را بشنوند. استرس و اضطراب می‌تواند باعث بروز دندان قروچه شود، اما این اتفاق عموماً در حالت خواب رخ می‌دهد و فرد در آن لحظه به وجود دندان قروچه خود نمی‌پردازد، مگر اینکه توسط اطرافیان شنیده شود. برای درک بهتر دندان قروچه، باید به علائم آن توجه کنیم؛ مانند شنیدن صدای دندان‌ها توسط دیگران، احساس درد مداوم در فک، به ویژه پس از بیدار شدن از خواب، و سردردهای خسته‌کننده. دندان قروچه معمولاً به دلیل ناهمواری در تنظیم دندان‌ها یا عدم ترتیب آنها رخ می‌دهد و بسیاری از افراد به دلیل مبتلا شدن به آپنه خواب، دندان‌هایی کج و نامنظم دارند.
علائم دندان قروچه چیست؟
بسیاری از افراد ممکن است متوجه نشوند که در زمان استرس، فشار، خواب یا به دلیل ناهماهنگی بین دندان‌ها و فک، دندان‌های خود را به هم فشار می‌دهند. بنابراین، این افراد ممکن است از وجود دندان قروچه در خود آگاه نباشند.
اگر شما هم جزء این افراد هستید یا فرزندتان هر یک از این علائم را دارد، شکی نیست که شب‌ها با مشکل به هم خوردن دندان‌ها یا سایش آنها مواجه هستید. به برخی از علائم زیر توجه کنید:
- صدای غریدن دندان‌ها در طول خواب یا در هنگام تجربه استرس و عصبانیت
- لغزش یا حرکت دندان‌ها
- صاف شدن لبه‌ها یا سطح‌های خورده دندان‌ها
- فرسوده شدن یا تخریب مینای دندان
- تغییر رنگ دندان‌ها به زرد
- افزایش حساسیت دندان
- درد در فک و صورت
- سفت شدن یا خستگی زیاد عضلات صورت
- درد گوش
- سردرد مزمن در ناحیه گیجگاه
- زخم‌زدگی مکرر در داخل دهان
- عدم توانایی در بسته شدن یا باز شدن کامل دهان
عوارض دندان قروچه
عوارض دندان قروچه به مشکلاتی در فک و دندان‌ها ارتباط دارد. اگر دندان قروچه به شکل مزمن رخ دهد، ممکن است منجر به شکستن، لغزش و یا ریزش دندان‌ها شود؛ همچنین ممکن است دندان‌ها را تا ریشه آسیب برساند. اما عوارض دندان قروچه تنها محدود به دندان‌ها نیست؛ در واقع، فک نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید سندروم مفصل گیجگاهی فکی و مشکلات آرواره شود. همچنین، افرادی که دندان قروچه دارند، ممکن است تغییراتی در ظاهر صورت خود مشاهده کنند.
عوامل ایجاد دندان قروچه
بسیاری از عوامل می‌توانند باعث بروز دندان قروچه شوند. به عنوان مثال، ارتباط نزدیکی بین استرس و دندان قروچه وجود دارد. همچنین، مصرف برخی مواد و موادی که به سبک زندگی فرد مرتبط هستند، مشکلات خواب و مصرف برخی داروها می‌توانند عواملی باشند که دندان قروچه را ایجاد می‌کنند. افرادی که به طور مداوم دندان‌هایشان را به هم فشار می‌دهند (خروپف)، در خواب صحبت می‌کنند یا با مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب مواجه هستند، احتمال بالایی برای داشتن دندان قروچه دارند.
علاوه بر این، احساسات منفی مانند استرس و عصبانیت نیز می‌توانند باعث ایجاد دندان قروچه شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که استرس و دندان قروچه در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند. سبک زندگی فرد نیز می‌تواند به ویژه در بزرگسالان، عاملی برای ایجاد دندان قروچه باشد. به عنوان مثال، مصرف الکل، سیگار و کافئین می‌توانند در بزرگسالان، به ویژه قبل از خواب، باعث ایجاد دندان قروچه شوند. برخی از داروها نیز که معمولاً به بیماری‌های عصبی مانند هانتینگتون، پارکینسون و افسردگی مرتبط هستند، ممکن است دندان قروچه را به عنوان عارضه جانبی داشته باشند. با این حال، دندان قروچه در کودکان نیز بسیار شایع است و به همین دلیل ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد.
دندان قروچه در کودکان
احتمال وجود دندان قروچه در کودکان وجود دارد، اما اکثراً این وضعیت نگران کننده‌ای نیست و پس از رشد کودکان معمولاً برطرف می‌شود؛ زیرا فک‌های آنها در حال رشد و تغییر است. با این حال، برخی عوامل می‌توانند در کودکان منجر به بروز دندان قروچه شوند. به عنوان مثال، درد شدید در دوران رشد دندان‌ها، وجود استرس و اضطراب عاطفی، مصرف داروهای عصبی مانند ضدافسردگی، و همچنین برخی شرایط پزشکی خاص مانند فلج مغزی یا اختلال بیش فعالی و نقص توجه ممکن است دندان قروچه در کودکان را ایجاد کنند. در این موارد، مهم است که کودک تحت نظر پزشک قرار گیرد تا نه تنها دندان قروچه درمان شود، بلکه عوامل موجب آن نیز برطرف شوند.
درمان دندان قروچه
در صورت مواجهه با دندان قروچه، مراجعه به یک دندانپزشک می‌تواند به شما کمک کند. او ممکن است برای شما محافظ دندان قروچه ساخته و توصیه‌های لازم را درباره استفاده از آن در هنگام خواب به شما بدهد. این محافظ دندان قروچه می‌تواند از فشار دندان‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری کند. البته، استفاده از محافظ دندان قروچه بهترین نتیجه را زمانی به دست می‌دهد که علت دندان قروچه برطرف شده یا از بین رفته باشد.
همچنین، در صورت وجود استرس شدید، مراجعه به یک روانشناس ممکن است به شما کمک کند تا علت دندان قروچه را شناسایی و رفع کنید. همچنین، پزشک یا فیزیوتراپ می‌توانند با تجویز داروهای مرخّص کننده عضلات به شل شدن عضلات فک کمک کنند و درمان دندان قروچه را تسهیل نمایند.
درمان دندان قروچه و راههای متوقف کردن آن
برای مدیریت و متوقف کردن دندان قروچه، روش‌های مختلفی وجود دارد. اقداماتی که در خانه انجام می‌دهیم می‌توانند براکسیسم را کنترل کنند، اما برای مدیریت و توقف کامل آن، بهتر است از خدمات یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی استفاده کنیم.
درمان دندان قروچه در خانه:
۱. کاهش یا قطع مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین.
۲. قطع کامل مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکی، زیرا مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند وضعیت براکسیسم را بدتر کند.
۳. اجتناب از جویدن آدامس، زیرا فشار و تنفس بر روی عضلات صورت را افزایش می‌دهد.
۴. قبل از خواب، با استفاده از گرما و رطوبت، فک را ریلکس کنید.
۵. مدیریت سطح استرس.
۶. آموختن روش‌های صحیح کنترل احساسات.
با اجرای این روش‌ها و همکاری با متخصصان مربوطه، می‌توان دندان قروچه را مدیریت کرده و آن را متوقف کرد.
محافظ دندان قروچه
محافظ دندان قروچه یا محافظ براکسیسم یک وسیله است که برای کنترل و متوقف کردن دندان قروچه استفاده می‌شود. این محافظ معمولاً از مواد نرم و قابل انعطاف تهیه می‌شود و بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. هدف اصلی استفاده از محافظ دندان قروچه، جلوگیری از فشار و تماس مستقیم دندان‌ها با یکدیگر است.
با استفاده از محافظ دندان قروچه، اثرات ناشی از براکسیسم مانند سایش و ساییدگی دندان‌ها، فشار بر روی فک‌ها و عضلات صورت را کاهش می‌دهد. همچنین، این محافظ می‌تواند به تسهیل خواب و کاهش درد و عوارض ناشی از براکسیسم کمک کند.
معمولاً محافظ دندان قروچه در شب استفاده می‌شود، زیرا در این زمان فعالیت براکسیسم بیشتر است. با قرار دادن محافظ دندان قروچه در دهان قبل از خواب، از فشار دندان‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری می‌شود و عضلات فک و صورت در حالت آرام قرار می‌گیرند.
محافظ دندان قروچه باید به طور منظم تمیز شود و با دستورالعمل‌های دندانپزشک مربوطه استفاده شود. همچنین، برای انتخاب و نصب محافظ دندان قروچه مناسب، بهتر است از خدمات یک دندانپزشک متخصص یا ارتودنتیست استفاده کنید. او می‌تواند با توجه به وضعیت دندان و فک شما، محافظ دندان قروچه مناسب را تعیین و آن را برای شما سفارشی کند.
لازم به ذکر است که استفاده از محافظ دندان قروچه تنها راهکاری برای مدیریت براکسیسم است و در صورت وجود علل اساسی مانند استرس، ناهنجاری های جوانه دندانی یا عوامل دیگر، ممکن است نیاز به بررسی و درمان توسط متخصصان دندانپزشکی و ارتودنسی داشته باشید.
قرص برای درمان دندان قروچه
قرص‌ها برای درمان دندان قروچه یک روش درمانی دیگر هستند که برای کنترل و کاهش علایم براکسیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قرص‌ها معمولاً شامل موادی هستند که به کاهش استرس، آرامش عضلات و کنترل فعالیت بیش از حد عضلات فک و صورت کمک می‌کنند.
قرص‌های مورد استفاده برای درمان دندان قروچه می‌توانند شامل مواد ضداضطراب، آرام‌بخش‌ها و مرخص‌کننده‌ها باشند. این مواد معمولاً به صورت داروهای داروخانه‌ای تجویز می‌شوند و باید تحت نظارت یک پزشک یا دندانپزشک متخصص مصرف شوند.
استفاده از قرص‌ها برای درمان دندان قروچه باید با توصیه و دستورالعمل پزشک تعیین و مدیریت شود. ممکن است لازم باشد داروها در طول مدت زمان مشخصی مصرف شوند و ممکن است نیاز به تنظیمات و تغییرات دوز داشته باشد.
همچنین، برای بهبود نتایج و کاهش علایم براکسیسم، ممکن است پزشک شما توصیه‌هایی را در مورد تغییرات رفتاری و فعالیت‌های غیردارویی مانند تمرینات آرامش عضلات، تکنیک‌های تنفسی، روش‌های مدیریت استرس و سایر راهکارها به شما بدهد.
در هر صورت، استفاده از قرص‌ها برای درمان دندان قروچه باید تحت نظارت و هدایت پزشک شما صورت گیرد. او می‌تواند بر اساس شرایط شما و بر اساس تجربه‌های قبلی، به شما داروهای مناسب را تجویز کند و نظارت لازم را بر روی واکنش‌ها و عوارض ممکن داشته باشد.
روغن سیاه دانه برای دندان قروچه
روغن سیاه دانه یکی از روغن‌های گیاهی است که به عنوان درمان طبیعی در برخی موارد، از جمله درمان دندان قروچه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن سیاه دانه از دانه‌های گیاه سیاه دانه به دست می‌آید و دارای خواص ضدباکتریایی، ضدالتهابی و آرامش‌بخش است.
با توجه به خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی روغن سیاه دانه، برخی افراد از آن به عنوان یک روش درمانی برای کاهش علایم دندان قروچه استفاده می‌کنند. معمولاً روغن سیاه دانه به صورت موضعی در دهان استفاده می‌شود.
برای استفاده از روغن سیاه دانه برای دندان قروچه، می‌توانید به شرح زیر عمل کنید:
۱. پنج تا ده قطره روغن سیاه دانه را در یک قاشق چایخوری قرار دهید.
۲. روغن را با دست یا با یک قطره‌گیر ملایماً بر روی دندان‌هایی که در معرض قروچه هستند، ماساژ دهید. بهتر است روغن را به طور متناوب بر روی دندان‌ها و بافت‌های اطراف آنها مالش دهید.
۳. پس از ماساژ، روغن را در دهان خود نگه دارید و به آرامی آن را خروجی دهید. توصیه می‌شود روغن را حداقل برای چند دقیقه در دهان نگه دارید.
مهم است به یاد داشته باشید که روغن سیاه دانه تنها یکی از روش‌های درمانی ممکن برای دندان قروچه است و نتایج آن ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. در صورتی که دندان قروچه شما شدید یا مزمن است، توصیه می‌شود با دندانپزشک خود مشورت کنید و روش‌های درمانی دیگر را نیز بررسی کنید.
جلوگيري از دندان قروچه
جلوگیری از دندان قروچه یکی از مهمترین موارد در حفظ سلامت دهان و دندان‌هاست. اگرچه دندان قروچه می‌تواند به عوامل مختلفی، از جمله استرس، براکسیسم (جهش دندانی) و عادات بد را به عنوان عامل اصلی مرتبط با آن نام برد، اما به رعایت مراقبت‌های دندانی منظم و عملیات پیشگیری می‌توان جلوی آن را گرفت. در ادامه تعدادی از روش‌های جلوگیری از دندان قروچه را بررسی خواهیم کرد:
- استراحت و کاهش استرس: استرس و فشار روزمره می‌تواند علت اصلی براکسیسم و دندان قروچه باشد. بنابراین، تلاش کنید استرس را کاهش دهید و به بدن و ذهن خود استراحت کافی بدهید. تمرینات آرامش عضلات، روش‌های تنفس عمیق و فعالیت‌های آرام‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن می‌توانند مفید باشند.
- استفاده از محافظ دندانی (نایت‌گارد): استفاده از محافظ دندانی در شب که توسط دندانپزشک ساخته می‌شود، می‌تواند از جهش دندانی و فشار غیرطبیعی بر روی دندان‌ها جلوگیری کند.
- اجتناب از عادات بد: عادات بد مانند جارو کردن دندان‌ها با فشار زیاد، گزیدن قلم یا قلمچی، خم کردن مداوم قلبی، چیگندن قهوه و سیگار و مصرف زیاد آب لیمو و نوشیدنی‌های اسیدی می‌توانند باعث آسیب دندان‌ها شوند. تلاش کنید از این عادات بد خودداری کنید.
- مراجعه به دندانپزشک: مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و تمیزی دهان و دندان‌ها بسیار مهم است. دندانپزشک می‌تواند علت‌هایی مانند فک‌بندی نامناسب را شناسایی کند و راهنمایی‌های لازم را برای جلوگیری از دندان قروچه به شما بدهد.
- تقویت عضلات دهان و صورت: تمریناتی که به تقویت عضلات دهان و صورت کمک می‌کنند، می‌توانند در کاهش علائم دندان قروچه مؤثر باشند. این تمرینات شامل ماساژعضلات دهان، استفاده از گوشه دهانی‌ها و تمرینات جهش دندانی می‌شوند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مراقبت منظم از دهان و دندان‌ها شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندانی و آب‌کشی دهان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توانید از تشکیل پلاک و تراکم باکتری‌ها که به دندان قروچه منجر می‌شود، جلوگیری کنید.
- رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب و متنوعی که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات باشد، به سلامت دهان و دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین، مصرف زیاد قند و آب‌های شیرین و غذاهای اسیدی را به حداقل برسانید.
در نهایت، باید توجه داشت که پیشگیری از دندان قروچه بسیار مهم است. با رعایت مراقبت‌های دندانی منظم، کاهش استرس، اجتناب از عادات بد و مراجعه به دندانپزشک به صورت منظم، می‌توانید از دندان قروچه جلوگیری کنید و سلامت دهان و دندان‌های خود را حفظ کنید.
درمان دندان قروچه در کودکان
دندان قروچه در کودکان یکی از مشکلات شایع در حفظ سلامت دندان‌ها است. درمان دندان قروچه در کودکان بستگی به شدت و علت بروز آن دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان دندان قروچه در کودکان را بررسی خواهیم کرد:
- محافظ دندانی (نایت‌گارد): استفاده از محافظ دندانی در شب که توسط دندانپزشک ساخته می‌شود، می‌تواند به کنترل جهش دندانی و فشار غیرطبیعی بر روی دندان‌ها کمک کند. این محافظ دندانی به طور اختصاصی برای کودک ساخته می‌شود و در طول شب قرار می‌گیرد.
- تقویت عضلات دهان و صورت: تمریناتی که به تقویت عضلات دهان و صورت کمک می‌کنند، می‌توانند در کاهش علائم دندان قروچه مؤثر باشند. این تمرینات شامل ماساژ عضلات دهان، استفاده از گوشه دهانی‌ها و تمرینات جهش دندانی می‌شوند. در صورت نیاز، بهتر است به کمک یک توانبخشی دهان و صورت متخصص مراجعه کنید.
- مراقبت دندانی منظم: مراقبت‌های دندانی منظم در خانه بسیار مهم است. والدین باید به کودکان خود یاد بدهند که دندان‌ها را حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک بزنند. همچنین، استفاده از نخ دندانی و آب‌کشی دهان نیز توصیه می‌شود. مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و تمیزی دهان و دندان‌ها نیز ضروری است.
- رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب و متنوعی که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات باشد، به سلامت دهان و دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین، مصرف زیاد قند و آب‌های شیرین و غذاهای اسیدی را به حداقل برسانید.
- درمان ترمیمی: در موارد شدید دندان قروچه، احتمالاً نیاز به درمان ترمیمی دارید. دندانپزشک ممکن است از روش‌های مختلفی مانند روکش‌های دندانی، ترمیم‌های مواد رزینی یا ترمیم‌های پرسلنی استفاده کند تا دندان را ترمیم کند واز قروچه جلوگیری کند.
- درمان جراحی: در برخی موارد پیشرفته‌تر دندان قروچه، ممکن است نیاز به درمان جراحی باشد. این شامل جراحی لثه، جراحی عصب و ریشه، یا حتی استخراج دندان می‌شود. این روش‌ها در موارد خاصی که سایر روش‌های درمانی نتیجه مطلوب را نداشته‌اند، استفاده می‌شوند.
مهمترین نکته در درمان دندان قروچه در کودکان، تشخیص زودهنگام و مراجعه به دندانپزشک است. والدین باید هر ۶ ماه یکبار با کودکان خود به دندانپزشک مراجعه کنند تا هرگونه مشکل دندانی به موقع تشخیص داده و درمان شود. همچنین، آموزش به کودکان در مورد بهداشت دهان و دندان و ایجاد عادت‌های سالم مراقبت از دندان‌ها، بسیار مهم است.
درمان دندان قروچه بزرگسالان در خواب
دندان قروچه در بزرگسالان ممکن است یکی از مشکلاتی باشد که در طول خواب رخ می‌دهد. این شرایط ممکن است باعث بیدار شدن مکرر در طول شب و ایجاد عدم راحتی شود. درمان دندان قروچه در بزرگسالان در خواب بستگی به علت ایجاد آن دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان دندان قروچه در بزرگسالان در خواب را بررسی خواهیم کرد:
- استفاده از محافظ دندانی (نایت‌گارد): استفاده از محافظ دندانی سفت و قابل انعطاف در طول شب می‌تواند به کاهش فشار و تنش در دندان‌ها و فک‌ها کمک کند. این محافظ دندانی سفت را به طور اختصاصی برای شما ساخته دندانپزشک خود قرار خواهد داد.
- مراقبت دندانی منظم: مراقبت‌های دندانی منظم در خانه بسیار مهم است. شما باید دندان‌ها را حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک بزنید و از نخ دندانی و آب‌کشی دهان نیز استفاده کنید. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و تمیزی دهان و دندان‌ها ضروری است.
- کاهش استرس و اضطراب: استرس و اضطراب می‌تواند یکی از عوامل ایجاد دندان قروچه در بزرگسالان باشد. تمرین‌ها مانند یوگا، تکنیک‌های تنفس عمیق و ماساژ می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. در صورت لزوم، مشاوره روانشناسی یا روانپزشکی نیز می‌تواند مفید باشد.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و متنوع با مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات می‌تواند به سلامت دهان و دندان‌ها کمک کند. همچنین، توصیه می‌شود مصرف قند و آب‌های شیرین را به حداقل برسانید.
- مشاوره دندانپزشک: اگر دندان قروچه در خواب شما به شدت و مداوم ادامه دارد، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید. او می‌تواند شما را مورد بررسی قرار داده و در صورت لزوم روش‌های درمانی مانند روکش‌های دندانی یا درمان‌هایرویش دندان را برایتان توصیه کند.
در هر صورت، برای درمان دندان قروچه در بزرگسالان در خواب، مهم است که با دندانپزشک خود مشورت کنید. او می‌تواند علل مشکل شما را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کند. همچنین، رعایت مراقبت‌های دندانی منظم و سالم بسیار مهم است تا به حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از مشکلات بیشتر کمک کند.
